254. Những người ngoài Kitô giáo, bởi sáng kiến yêu thương của Thiên Chúa, khi họ trung thành với lương tâm của họ, họ có thể sống “công chính nhờ ân sủng Thiên Chúa”,[199] và như vậy họ được “liên kết với mầu nhiệm vượt qua của Đức Giêsu Kitô”.[200] Nhưng do chiều kích bí tích của ơn thánh sủng, hoạt động của Thiên Chúa nơi họ thường làm phát sinh những dấu hiệu và nghi thức, những biểu thị thánh thiêng để đưa những người khác vào một trải nghiệm cộng đồng về cuộc hành trình đến với Thiên Chúa.[201] Tuy những dấu hiệu này thiếu ý nghĩa và hiệu năng của các bí tích do Đức Kitô thiết lập, chúng có thể là những đường kênh Chúa Thánh Thần dùng để giải thoát những người ngoài Kitô giáo khỏi chủ nghĩa tự tại vô thần hay khỏi những kinh nghiệm tôn giáo thuần tuý cá nhân. Cùng một Thần Khí ở mọi nơi tạo ra những hình thức khôn ngoan thực tiễn khác nhau để giúp người ta chịu đựng đau khổ và sống trong hoà bình và hoà hợp hơn. Là Kitô hữu, chúng ta cũng có thể thụ hưởng những kho tàng này đã được tích lũy từ nhiều thế kỷ, chúng có thể giúp chúng ta sống niềm tin của mình tốt đẹp hơn.
Đối thoại xã hội trong bối cảnh tự do tôn giáo
255. Các Nghị Phụ Thượng Hội Đồng nói đến tầm quan trọng của sự tôn trọng tự do tôn giáo, được coi là một quyền cơ bản của con người.[202] Quyền này bao gồm “tự do chọn theo tôn giáo mà mình xét là thật và tự do biểu lộ các niềm tin của mình nơi công cộng”.[203] Một chế độ đa nguyên lành mạnh, thực sự tôn trọng các khác biệt và đánh giá chúng đúng bản chất của chúng, sẽ không đòi hỏi tư riêng hoá các tôn giáo nhằm mục đích giản lược chúng vào vùng tăm tối yên tĩnh của lương tâm mỗi cá nhân hay giới hạn chúng vào khuôn viên các nhà thờ [Kitô giáo], các hội đường [Do Thái giáo] hay các nhà thờ [Hồi giáo]. Đó sẽ là một dạng mới của chủ nghĩa kỳ thị và độc tài. Sự tôn trọng cần thiết dành cho những thiểu số theo thuyết bất khả tri hay không tin không thể được áp đặt một cách tuỳ tiện khiến cho các niềm tin của đa số những người có lòng tin phải câm lặng hay các truyền thống tôn giáo phong phú bị coi thường.
256. Khi xét đến các hiệu ứng của tôn giáo đối với đời sống công cộng, chúng ta phải phân biệt các cách thức khác nhau tôn giáo được thực hành. Các nhà trí thức và các nhà báo thường sử dụng những lối khái quát hoá thô thiển và hời hợt để nói về những khiếm khuyết của tôn giáo, và thường tỏ ra không có khả năng nhận ra rằng không phải tất cả các tín đồ – hay các lãnh đạo của họ – đều giống nhau. Một số chính trị gia lợi dụng sự lẫn lộn này để biện minh cho các hành vi kỳ thị. Có khi người ta khinh rẻ những tác phẩm phản ánh các niềm tin tôn giáo, họ quên mất sự thực là các tác phẩm tôn giáo kinh điển có thể có ý nghĩa cho mọi thời đại; chúng có sức bền bỉ mở ra những chân trời mới, kích thích tư tưởng, mở rộng trí tuệ và tâm hồn. Sự khinh rẻ này là do chứng cận thị của một số chủ nghĩa duy lý. Có hợp lý và sáng suốt không khi loại trừ một số tác phẩm chỉ vì chúng xuất hiện trong một bối cảnh niềm tin tôn giáo? Các tác phẩm này gồm những nguyên tắc mang đậm tính nhân đạo, và mặc dù chất chứa những biểu tượng và giáo huấn tôn giáo, chúng có một giá trị nhất định cho lý trí.
257. Là tín hữu, chúng ta cũng cảm thấy gần gũi những người không nhận mình thuộc về một truyền thống tôn giáo nào, nhưng chân thành tìm kiếm chân, thiện, mỹ, những điều mà chúng ta tin là được biểu hiện cao nhất nơi Thiên Chúa và bắt nguồn từ Thiên Chúa. Chúng ta coi họ là những đồng minh quí trong sự dấn thân bảo vệ nhân phẩm, xây dựng một sự chung sống hoà bình giữa các dân tộc và trong việc bảo vệ tạo thành. Các diễn đàn Aeropagi mới, chẳng hạn như Sân của Dân Ngoại, cung cấp cho chúng ta một chỗ gặp gỡ đặc biệt, ở đó “những người có đức tin và những người không tin có thể tham gia đối thoại về những vấn đề cơ bản trong các lãnh vực đạo đức, nghệ thuật và khoa học, và về việc tìm kiếm Đấng Siêu Việt”.[204] Đây cũng là một con đường dẫn tới hoà bình trong thế giới hỗn loạn của chúng ta.
258. Xuất phát từ một số vấn đề xã hội có tầm quan trọng cho tương lai của loài người, tôi đã thử trình bày rõ một lần nữa chiều kích xã hội tất yếu của sứ điệp Tin Mừng và khích lệ mọi Kitô hữu chứng minh cho điều này bằng lời nói, thái độ và hành động của họ.
CHƯƠNG NĂM – NHỮNG NGƯỜI LOAN BÁO TIN MỪNG ĐẦY
THÁNH THẦN
259. Những người loan báo Tin Mừng đầy Thánh Thần là những người dũng cảm mở lòng mình ra cho hoạt động của Chúa Thánh Thần. Vào ngày lễ Ngũ Tuần, Chúa Thánh Thần đã làm cho các tông đồ ra khỏi chính mình và biến họ thành sứ giả công bố các kỳ công của Thiên Chúa, có khả năng nói cho mỗi người bằng thứ tiếng riêng của họ. Chúa Thánh Thần cũng ban cho họ ơn can đảm để công bố sự mới mẻ của Tin Mừng một cách dạn dĩ (parrhesía) mọi thời và mọi nơi, cả khi gặp chống đối. Chúng ta hãy chạy đến với Người hôm nay, vững vàng trong kinh nguyện, vì không cầu nguyện thì mọi hoạt động của chúng ta có nguy cơ vô hiệu quả và sứ điệp của chúng ta trở thành trống rỗng. Đức Giêsu muốn những người loan báo Tin Mừng không chỉ rao giảng bằng lời nói, nhưng trên hết bằng một đời sống được biến đổi bởi sự hiện diện của Thiên Chúa.
260. Trong chương cuối này, tôi không muốn trình bày một tổng hợp về linh đạo Kitô giáo, hay khai triển các chủ đề lớn như cầu nguyện, thờ lạy Thánh Thể, hay việc cử hành đức tin trong phụng vụ. Về tất cả các chủ đề này, chúng ta đã có những bản văn có giá trị của Huấn Quyền và những tác phẩm nổi tiếng của các tác giả lớn rồi. Tôi không dám thay thế hay làm tốt hơn các kho tàng này. Tôi chỉ muốn cung cấp một ít tư tưởng về tinh thần của việc tân Phúc-Âm-hoá.
261. Mỗi khi ta nói một cái gì là “có khí thế”, nó thường chỉ về một sức thúc đẩy bên trong gây khích lệ, tạo động lực, nuôi dưỡng và cống hiến ý nghĩa cho hoạt động cá nhân và cộng đồng của chúng ta. Việc Phúc-Âm-hoá đầy Thánh Thần không đồng nghĩa với một tập hợp các công việc được thực hiện vì bổn phận bất chấp các xu hướng và ước muốn riêng của một người. Ước gì tôi có được những lời thích hợp để khơi dậy niềm phấn khích cho một chương mới của việc Phúc-Âm-hoá đầy nhiệt huyết, vui tươi, quảng đại, can đảm, yêu thương vô bờ và hấp dẫn! Nhưng tôi nhận ra rằng không có lời khích lệ nào là đủ trừ khi lòng chúng ta cháy lửa của Chúa Thánh Thần. Việc Phúc-Âm-hoá đầy Thần Khí là công việc được hướng dẫn bởi Chúa Thánh Thần, vì Người là linh hồn của Hội Thánh được gọi để công bố Tin Mừng. Trước khi cống hiến một số động lực và gợi ý thiêng liêng, một lần nữa tôi cầu xin Chúa Thánh Thần ngự đến. Tôi nài xin Người đến và đổi mới Hội Thánh, khuấy động và thúc đẩy Hội Thánh mạnh bạo ra đi loan báo Tin Mừng cho mọi dân mọi nước.
I. CÁC LÝ DO CANH TÂN ĐỘNG LỰC TRUYỀN GIÁO
262. Những người loan báo Tin Mừng đầy Thánh Thần là những người cầu nguyện và làm việc. Có các khái niệm thần bí mà không có một sự vươn ra xã hội và truyền giáo thì chẳng ích gì cho việc loan báo Tin Mừng, cũng như những bài nói hay hoặc những thực hành xã hội hay mục vụ mà thiếu một linh đạo thì chẳng thể cải hoá các tâm hồn. Các phương thế đơn phương và bất cập này chỉ có thể tiếp cận được một ít nhóm người và tỏ ra không có thể toả sáng bên ngoài những nhóm này vì chúng cắt xén Tin Mừng. Cái cần là khả năng vun trồng một không gian nội tâm có thể đem lại ý nghĩa cho sự dấn thân và hoạt động.[205] Nếu không có những thời khắc lâu để thờ phượng, gặp gỡ Lời Chúa trong kinh nguyện, hay đối thoại chân thành với Chúa, công việc của chúng ta dễ dàng trở thành vô nghĩa; chúng ta mất năng lượng do sự chán ngán và những khó khăn, và nhiệt huyết của chúng ta tắt dần. Hội Thánh cấp thiết cần hơi thở sâu của kinh nguyện, và tôi rất mừng khi thấy ngày càng tăng số những nhóm người ở mọi cấp trong đời sống Hội Thánh chuyên tâm cầu nguyện và chuyển cầu, đọc Lời Chúa trong kinh nguyện và liên lỷ chầu Thánh Thể. Dù vậy, “chúng ta phải bác bỏ cái cám dỗ cung cấp một thứ linh đạo tư riêng và cá nhân, vì nó không phù hợp với những đòi hỏi của đức ái, chưa nói đến những hệ luỵ của sự nhập thể”.[206] Luôn luôn có nguy cơ là một số thời khắc cầu nguyện có thể trở thành cái cớ để từ chối hiến thân truyền giáo; một lối sống tư riêng có thể khiến người Kitô hữu tìm trú ẩn nơi một số hình thức linh đạo sai lạc.
263. Chúng ta nên nghĩ đến các Kitô hữu thời kỳ đầu và nhiều anh chị em chúng ta trong suốt dòng lịch sử, họ là những người tràn trề niềm vui, can đảm không mệt mỏi và nhiệt tình trong việc rao giảng Tin Mừng. Một số người ngày nay thường tự an ủi mình rằng hoàn cảnh bây giờ không dễ dàng như xưa, nhưng chúng ta biết rằng đế chế Roma thời ấy không hề thuận lợi cho sứ điệp Tin Mừng, cho cuộc đấu tranh vì công lý, hay việc bảo vệ phẩm giá con người. Mỗi thời kỳ lịch sử đều ghi dấu những yếu đuối của con người, tính tham lam, tự mãn và ích kỷ, chưa nói gì đến những dục vọng luôn rình rập chúng ta. Những chuyện này luôn luôn hiện hữu dưới hình thức này hay hình thức khác,; chúng bắt nguồn từ những giới hạn của con người hơn là từ những hoàn cảnh cụ thể. Vì vậy chúng ta đừng nói rằng thời buổi ngày nay khó khăn hơn; nó chỉ khác hơn thôi; Nhưng chúng ta cũng hãy học nơi các thánh là những người đã đi trước chúng ta, đã đối diện với những khó khăn của thời họ. Vì thế tôi đề nghị chúng ta dừng lại để tìm ra một số lý do có thể giúp chúng ta hôm nay bắt chước họ.[207]
Gặp gỡ thân tình với tình yêu cứu độ của Đức Giêsu
264. Lý do đầu tiên cho việc loan báo Tin Mừng là tình yêu của Chúa Giêsu mà chúng ta đã lãnh nhận, kinh nghiệm cứu độ thôi thúc chúng ta ngày càng yêu mến Ngài nhiều hơn. Có tình yêu nào không cảm thấy nhu cầu nói với người yêu, chỉ ra người yêu, làm cho người yêu được biết đến? Nếu chúng ta không cảm thấy cháy bỏng ước muốn chia sẻ tình yêu này, chúng ta cần phải tha thiết cầu nguyện để Ngài một lần nữa đánh động lòng chúng ta. Chúng ta cần nài xin ơn Chúa hằng ngày, xin Ngài mở những trái tim lạnh nhạt của chúng ta và khuấy động đời sống ơ hờ và hời hợt của chúng ta. Đứng trước mặt Ngài với trái tim rộng mở và để Ngài nhìn chúng ta, chúng ta thấy được cái nhìn yêu thương mà ông Nathanael đã nhìn thấy hôm Đức Giêsu nói với ông: “Tôi đã nhìn thấy anh dưới cây vả” (Ga 1:48). Tốt biết bao khi đứng trước tượng chịu nạn, hay quỳ gối trước Thánh Thể, và chỉ đơn giản ở trong sự hiện diện của Ngài! Tốt biết bao khi một lần nữa ngài đánh động cuộc đời chúng ta và thúc đẩy chúng ta chia sẻ sự sống mới của Ngài! Điều xảy ra sau đó là “chúng ta nói ra điều chúng ta đã thấy và đã nghe!” (1 Ga 1:3). Sự khích lệ tốt nhất để chia sẻ Tin Mừng là qua việc suy niệm Tin Mừng với tình yêu, dừng lại ở mỗi trang và đọc bằng trái tim. Nếu chúng ta đến với Tin Mừng bằng cách này, vẻ đẹp của nó sẽ làm chúng ta kinh ngạc và không ngừng kích thích chúng ta. Nhưng muốn được như thế, chúng ta cần lấy lại một tinh thần chiêm niệm để có thể giúp chúng ta không ngừng nhận ra rằng mình được thừa hưởng một kho tàng làm chúng ta người hơn và giúp chúng ta sống một đời sống mới. Không có gì quí hơn mà chúng ta có thể trao ban cho người khác.
265. Cả cuộc đời Đức Giêsu, cách ngài đối xử với người nghèo, các hành động, tính chính trực, các hành vi quảng đại đơn sơ hằng ngày, và sau cùng sự hiến thân hoàn toàn của Ngài, tất cả là điều quí giá và mặc khải mầu nhiệm sự sống thần linh của Ngài. Mỗi khi chúng ta khám phá lại điều này một cách mới mẻ, chúng ta trở nên xác tín rằng đó chính là điều mà những người khác đang cần, cho dù có thể họ không nhận ra: “Ðấng quý vị không biết mà vẫn tôn thờ, thì tôi xin rao giảng cho quý vị” (Cv 17:23). Đôi khi chúng ta mất nhiệt tình truyền giáo là vì chúng ta quên rằng Tin Mừng thoả mãn các nhu cầu thâm sâu nhất của chúng ta, bởi vì chúng ta được dựng nên để hưởng nhận điều mà Tin Mừng cống hiến cho chúng ta: tình bạn với Đức Giêsu và tình yêu của các anh chị em chúng ta. Nếu chúng ta diễn tả được đầy đủ và đẹp đẽ nội dung cơ bản của Tin Mừng, chắc chắn sứ điệp này sẽ nói với những khát vọng thâm sâu nhất của trái tim con người: “Người truyền giáo xác tín rằng, qua hoạt động của Chúa Thánh Thần, đã hiện hữu trong các cá nhân và các dân tộc, dù chỉ trong tiềm thức, một sự mong đợi được biết chân lý về Thiên Chúa, về con người, và về cách làm thế nào để được giải thoát khỏi tội lỗi và sự chết. Sự phấn khởi của người truyền giáo trong việc loan báo Đức Kitô xuất phát từ niềm xác tín rằng Ngài đang đáp ứng niềm mong đợi ấy.[208] Niềm phấn khởi loan báo Tin Mừng dựa trên sự xác tín này. Chúng ta có một kho tàng sự sống và tình yêu không thể lừa dối, và một sứ điệp không thể làm chúng ta lạc đường hay thất vọng. Nó thấm nhập tận thâm cung lòng chúng ta, nâng đỡ và làm chúng ta thêm cao quí. Nó là một chân lý không bao giờ lỗi thời vì nó chạm đến phần trong con người chúng ta mà không gì khác chạm đến được. Nỗi buồn sầu vô hạn của chúng ta chỉ có thể được chữa lành bởi một tình yêu vô biên.
266. Nhưng niềm xác tín này phải được nâng đỡ bởi trải nghiệm không ngừng được đổi mới của chúng ta về sự nếm cảm tình bạn và sứ điệp của Đức Kitô. Không thể kiên trì trong việc nhiệt tình loan báo Tin Mừng nếu chúng ta không xác tín từ kinh nghiệm bản thân rằng biết Đức Kitô và không biết Đức Kitô thì hoàn toàn khác nhau, đi cùng với Ngài thì khác với đi trong tăm tối, nghe thấy lời Ngài khác với không biết Ngài, chiêm ngắm Ngài, tôn thờ Ngài, tìm bình an nơi Ngài thì khác với không làm các điều ấy. Cố gắng xây dựng thế giới với Tin Mừng của Ngài thì khác với xây dựng nó với ánh sáng riêng của chúng ta. Chúng ta biết rõ rằng với Đức Kitô, cuộc đời trở nên phong phú hơn và với Ngài ta sẽ dễ tìm thấy ý nghĩa trong mọi sự hơn. Đó là lý do chúng ta loan báo Tin Mừng. Một người truyền giáo đích thực, người không bao giờ thôi là một môn đệ, biết rằng có Đức Kitô cùng đi với mình, nói với mình, thở với mình, làm việc với mình. Họ cảm nhận được Đức Giêsu sống với mình giữa công cuộc truyền giáo. Nếu không nhìn thấy Ngài hiện diện tại tâm điểm sự dấn thân truyền giáo của chúng ta, lòng phấn khởi của chúng ta sẽ sớm nhạt nhoà và chúng ta không còn chắc chắn mình đang thông truyền điều gì; chúng ta thiếu sinh lực và đam mê. Một người không có xác tín, không phấn khởi, không chắc chắn và không yêu, người ấy chẳng thuyết phục được ai.
267. Hiệp nhất với Đức Kitô, chúng ta tìm điều Ngài tìm và yêu điều Ngài yêu. Chung cuộc, cái chúng ta tìm là vinh quang của Cha, chúng ta sống và hành động “để ngợi khen ân sủng rạng ngời của Người” (Ep 1:6). Nếu chúng ta muốn dấn thân hoàn toàn và cho đến cùng, chúng ta cần bỏ lại đàng sau mọi động cơ khác. Đây là động cơ dứt khoát, sâu nhất và mạnh nhất của chúng ta, lý do và ý nghĩa tối hậu đàng sau tất cả những gì chúng ta làm: vinh quang của Cha mà Đức Giêsu tìm kiếm từng giây từng phút trong cuộc đời Ngài. Là Người Con, Ngài vui mừng vì “hằng ở nơi cung lòng Cha” (Ga 1:18). Sở dĩ chúng ta là những người truyền giáo, chủ yếu là vì Đức Giêsu đã nói với chúng ta rằng, “điều làm Chúa Cha được tôn vinh là: anh em sinh nhiều hoa trái” (Ga 15:8). Vượt lên trên mọi sở thích và lợi ích riêng, mọi hiểu biết và động cơ của mình, chúng ta loan báo Tin Mừng là vì vinh quang cao cả của Cha, Đấng yêu thương chúng ta.
Sự nếm cảm thiêng liêng tư cách một dân tộc
268. Lời Chúa cũng mời gọi chúng ta nhận ra rằng chúng ta là một dân tộc: “Xưa anh em chưa phải là một dân, nay anh em đã là dân của Thiên Chúa” (1 P 2:10). Là những người loan báo Tin Mừng cho các linh hồn, chúng ta cần phát triển hương vị thiêng liêng của việc sống chan hoà với dân và khám phá ra rằng điều này tự nó là một nguồn vui tuyệt vời. Truyền giáo vừa là một niềm say mê Đức Giêsu, vừa đồng thời là niềm say mê dân của Người. Đứng trước Đức Giêsu chịu đóng đinh, chúng ta thấy được chiều sâu tình yêu của Ngài, tình yêu nâng chúng ta lên và kiện cường chúng ta, nhưng đồng thời, trừ khi chúng ta mù, chúng ta cũng bắt đầu nhận ra rằng cái nhìn cháy bỏng yêu thương của Đức Giêsu mở ra ôm ấp toàn thể dân của Ngài. Chúng ta một lần nữa nhận ra rằng Ngài muốn dùng chúng ta để đến gần với dân yêu dấu của Ngài hơn. Ngài chọn chúng ta từ giữa dân của Ngài và sai chúng ta đến với dân của Ngài; nếu không có ý thức thuộc về dân này, chúng ta không thể hiểu được căn tính thâm sâu của mình.
Bài này đã được xem 1061 lần!
